زعفران

مشخصات ظاهری زعفران : گیاهی است علفی، پایا به ارتفاع 10 تا 30 سانتیمتر و برگهای خطی باریک و با دوام و دارای پیازی سخت، مدور، گوشتدار و پوشیده از غشاءهای نازک و قهوه ای رنگ است. گل آن قیفی شکل و به رنگ بنفش روشن است که به شش گلبرگ تقسیم شده است. دارای خامه زرد رنگ است که به سه کلاله نارنجی رنگ منتهی می شود. طول کلاله ها بلنتر از گلبرگهاست، گل زعفران از طریق پیازچه هایی که در کنار پیاز مادر می روید، تکثیر می شود. از قدیم این گیاه به عنوان ادویه ای معطر و رنگ دهنده و گیاهی طبی کشت می شده است. منشأ اصلی آن نواحی مختلف آسیا بوده است ولی امروزه با توسعه ای که پرورش آن پیدا نموده در نواحی مختلف یافت می گردد.

زعفران ( Saffron )


قسمت مورد استفاده این گیاه ناحیه انتهای خامه و کلاله آن است که تحت نام زعفران وارد بازار تجارت می شود.

زعفران ( Saffron )

 
خواص گیاه زعفران : کلاله های این گیاه را با قسمتی از خامه پس از چیدن تمام گلها با دست جدا نموده و جمع آوری می کنند. این کلاله ها راباید همان روز روی سنگهایی که از قبل داغ شده پهن کرد و یا در خشک کن قرار دهند که سریعاً و در عرض نیم ساعت رطوبت خود را از دست بدهند تا رنگ نارنجی و عطر خاص خود را حفظ کنند. آنها محتوی کروسین ( ماده رنگی کاروتنوئید که شبیه به گلوکوزید است )، عصاره ای تلخ که آن هم شبیه به گلوکوزیدهاست، پیکرو کروسین و دیگر مواد هستند.

زعفران ( Saffron )

زعفران در فارماکولوژی برای تهیه تنطورها، عصاره ها، داروهای چشمی و خصوصاً قرصهای جذب کننده بکار می رود. این گیاه بایستی با احتیاط و به مقدار کم مصرف شود زیرا مصرف آن به مقدار زیاد باعث خونریزی، تهوع، اسهال و سرگیجه می شود. زعفران از طرفی به علت دارا بودن مواد تلخ موجب سهولت هضم می شود و از طرف دیگر به علت داشتن اسانس اثر محرک بر روی سیستم اعصاب دارد. از نظر درمانی دارای اثر مسکن بر روی اعصاب سطحی بدن است. زعفران اثر مسکن در برونشیت های مزمن دارد و آن نیز به علت اثر بیحس کننده آن بر روی سیستم اعصاب حباب های ریوی است. از زعفران می توان جهت رفع بی خوابی هایی که منشأ آن تحریکات مغزی، حالات تشنجی و درد دندان است، استفاده به عمل آورد. بعضی از گیاه شناسان معتقدند که زعفران و دم کرده آن در تقویت قوای جنسی نیز اثر دارد و آن را همراه با دارچین و خرما و عسل مصرف می کنند.

زعفران ( Saffron )

طرز تهیه چای زعفران : برای استفاده از چای زعفران کمی از آن را که از نصف قاشق چایخوری بیشتر نباشد در یک قوری آبجوش که نزدیک دو سه استکان آب دارد ریخته و مدت بیست دقیقه تا نیم ساعت صبر کنید تا خوب دم بکشد و حاصل آنرا می توانید با کمی قند یا نبات یا شکر بنوشید.

هویج

مشخصات ظاهری هویج : گیاهی پرورشی، دو ساله با ریشه ای دوکی شکل و در اکثر موارد به رنگ پرتقالی با برگهای چند شانه ای و با عطری خوشایندمی باشد. در سال دوم ساقه ای منشعب با برگهای بریده بریده متناوب از آن می روید که در انتهایش چتری از گلهای سفید قرار دارد. میوه آن دو فندقه ای بوده و دارای کرکهای خمیده می باشد. این گیاه به صورت خودرو در دامنه های خشک یا مراتع می روید. هویج پرورشی انواع مختلفی از قبیل ریشه بلند، استوانه ای، گرد به رنگهای پرتقالی، زرد یا کاملاً قرمز دارد. این گیاه در باغها و مزارع کشت می شود.

گل هویج ( Carrot Flower )


خواص گیاه هویج : از هویج تازه و کاملاً رسیده که ریشه گیاه نیز هست به صورت رنده شده یا با گرفتن آب آن استفاده می شود. آب هویج در درمان کم خونی ها، زخم معده و اثنی عشر (اولسر)، ورم روده بزرگ و کوچک، اسهال های ساده، بیماریهای کبدی-صفراوی، مسمومیت ها، ناراحتی های جلدی مختلف (درماتوزها dermatoses)، مؤثر واقع می شود بطوریکه مصرف روزانه آن ضروری ذکر شده است. آب هویج دارای عناصری مانند آهن، فسفر، منیزیم می باشد که در ساخته شدن خون و بافت ها ضرورت دارند. مسئله مهم در رابطه با این گیاه پرو ویتامین های آ و ث و ترکیبات ویتامین ب، قند، پکتین و مواد رنگی می باشد. هویج تازه خصوصاً کاروتن های موجود در آن (پرو ویتامین های آ) دید چشم را بهبود بخشیده و دید صبحگاهی را تقویت می کند.

نوعی هویج ( Carrot )

از محسنات آن این است که مصرف آن در هر سنی خواص درمانی مشخص در رفع ناراحتی های ظاهر می کند بطوریکه می توان در نوزادان شیرخوار و افراد مسن، هر یک استفاده های درمانی متفاوت و غیرقابل مقایسه از آن به دست آورد. مصرف آن در افراد جوان باعث می شود که جوانی و شادابی آنها برای مدتی طولانی حفظ شود و دیرتر به پیری برسند. از دیگر اثرات سودمند هویج دفع انگلهای روده ای، اسکاریس و کرمک می باشد. این گیاه مدر بوده و ناراحتی های روده ای را تنظیم می نماید و خصوصاً از آن در تغذیه کودکان استفاده می شود.

انواع هویج ( Carrot )

آب هویج داروی خوبی علیه آمیدالیت کودکان است. رژیم غذایی براساس هویج دردهای سرطانی را تسکین می دهد. میوه های این گیاه برخی مواقع برای دفع انگلها در جوشانده ها مورد استفاده قرار می گیرد.            

تره

مشخصات ظاهری گیاه تره : گیاهی پرورش یافته و دارای برگهای نواری شکل، نسبتاً پهن و با غلاف دراز است، از مشخصات دیگر آن این است که قاعده نسبتاً ضخیم آن در داخل پیاز جای دارد.گلهای آن گلی یل سفید رنگ و مجتمع به صورت چتر بزرگ کروی است.

تره ( Leek )


قسمت مورد استفاده این گیاه برگ و پیاز کوچک آن است که به حالت خام یا پخته مصرف می شود.
خواص گیاه تره : تره دارای اسانس مرکب از ترکیبات سولفوره است. برگ آن دارای آنزیم های مختلف مانند مالتاز، دکستریناز، انورتاز و امولسین می باشد. در ریشه گیاه نوعی هیدرات کربن وجود دارد که آرابینوز و گالاکتوز از آن نتیجه می شود.

تره ( Leek )


تره را از قدیم الایام مصریان، یونانیان و رومیان به مصارف تغذیه می رسانیده اند و چون از سبزی های سهل الهضم است و بعلاوه طعم و بوی آن ملایم تر از سیر و پیاز می باشد، در هر عصریمورد توجه مردم قرار می گرفته است. مصرف آن برای مبتلایان به سوء هاضمه، چاقی، درد مفاصل، نقرس، تصلب شرائن و یبوست دائمی توصیه گردیده است بعلاوه غذای مناسبی برای مبتلایان به تحریک معده و روده است.
تره از سبزیهای مدر و بسیار مفید است. اثر خلط آور و نرم کننده به نحو قاطع دارد. سوپ آن حبس البول ( عدم دفع ادرار )، آب آوردن انساج و سنگ کلیه را درمان می کند. در موارد گرفتگی صدا، گریپ، سرفه، ورم گلو و نای و به طور کلی تمام حالات التهابی حاد و مزمن دستگاه تنفس، سیاه سرفه و غیره اگر سوپ و شربت آن مصرف شود اثرات درخشان به ظهور می رساند. در ضمن این گیاه دارای پتاسیم فراوان می باشد و خوردن آن برای کسانی که دچار کمبود پتاسیم می باشند مؤثر است.

گل تره ( Leek Flower )


در استعمال خارجی اگر تره به محل گزیدگی زنبور یا زنبورعسل مالش داده شود درد را تسکین می دهد. تره پخته شده در شیر را معمولاً به صورت ضماد بر روی اولسرهای چرکین یا در آماس های رماتیسمی یا نقرسی یا لمباگوها جهت تسکین و بهبود بیماری اثر می دهند. تره پخته شده در زیر خاکستر موجب سرباز کردن دمل ها، آبسه ها و Panaris می شود؛ برای این کار می توان شیره تره را در آرد وارد کرده به صورت خمیری درآورد و یا آن را با قسمت نرم درون نان مالش داد و سپس بر روی دمل یا آبسه اثر داد. تنقیه جوشانده تره بهترین نرم کننده است و در رفع امتلاء روده بزرگ بسیار نافع می باشد.

تره ( Leek )


طرز تهیه دم کرده تره : برای استفاده از خواص تخم تره در حدود یک قاشق مرباخوری از آنرا گرفته و در یک قوری کوچک آبجوش دم می کنند و حاصل را دو سه بار در روز می نوشند. می توان به جای تخم تره از اب تره استفاده کرد.

گشنیز

مشخصات ظاهری گیاه گشنیز : گیاهی علفی، یکساله با ساقه ای افراشته، شیاردار و منشعب است.برگها متناوب و به طور شانه ای منقسم شده و برگهای فوقانی دارای بریدگیهای خطی هستند. گلهای سفید یا صورتی آن به صورت چترهای مرکب در انتهای شاخه ها قرار دارند. میوه ها فندقه و دو قسمتی بوده و قبل از رسیدگی کامل بوی تند و ناخوشایند ساس از خود متصاعد می کنند. موطن اصلی گشنیز قسمتهای شرقی حوزه مدیترانه و هند است. این گیاه در مصر قدیم شناخته شده و از آن به عنوان گیاهان دارویی و تزیین قربانی استفاده می کردند. مردم ایران این گیاه را به صورت سبزی خوردن به صورت خام و یا در خورشت و آش به صورت پخته مصرف می کنند.

گل گشنیز ( coriander flower )


خواص گشنیز : برای مصارف دارویی از میوه های آن استفاده می شود و برای این منظور گلها یا تمامی گیاه را ( در کشت صنعتی ) قبل از اینکه کاملاً برسندجمع آوری می کنند. پس از آنکه میوه ها خشک شدند آنها را کوبیده و دوباره خشک می کنند. این دانه ها را در ظرفهای سر بسته نگهداری می کنند. این دانه ها محتوی اسانس روغنی تا یک درصد می باشند که برای تهیه مواد گالینیکی نظیر آب رویال به عنوان بادشکن به کار می رود. این اسانس روغنی را با شکر می توان مخلوط کرد. خواص گشنیز شبیه به خواص زیره می باشد؛ میوه های آن محتوی لیپیدها، آلبومینها، تانن ها، پکتین، قندها و ویتامین ث هستند. از این گیاه به صورت خالص یا مخلوط اشتها آور، باد شکن و هضم کننده به شکل جوشانده استفاده می شود. این جوشانده ها سیستم اعصاب را نیز تسکین می دهند. از دم کرده برای باز شدن صدا ( مخصوصاً برای آوازه خوان ها ) ، درمان گلو درد و سرما خوردگی، برطرف کردن حالت استفراغ، درمان بیماری دیابت یا قند، کم کردن کلسترول خون، کم کردن شهوت و کاستن از آن و تسکین دردهای مفصلی مثل رماتیسم که به صورت صنعتی از خشک شده یا روغن آن برای تهیه پمادهای تسکین دهنده دردهای رماتیسم عضلانی یا مفصلی استفاده می شود.

دانه گشنیز ( coriander seed )


طرز تهیه دم کرده تخم گشنیز : برای تهیه دم کرده تخم گشنیز سه چهار قاشق چایخوری تخم گشنیز را در یک قوری آبجوش ریخته و بیست دقیقه تا نیم ساعت صبر می کنند تا خوب دم بکشد و بعد حاصل آن را بدون شیرینی یا با کمی قند دو سه بار در روز می نوشند و این کار را چند روز پی در پی ادامه می دهند.

برگ گشنیز ( coriander leaf )